‘Muziek maakt slim!’ hoor je tegenwoordig vaak

Als musicus werd ik gegrepen door deze publicatie. Het is zo waar!
Een 'kritische noot' bij hoe wij aankijken tegen het vak muziek.

De auteur is Jeroen Schipper.

 ‘Waarom zou je eigenlijk muziekles geven?’ Dit vraag ik vaak aan basisschoolteams die hun muziekonderwijs willen opfrissen. Veelgehoorde antwoorden zijn: ‘Muziek verbindt’, ‘Even lekker stoom afblazen’ of ‘De kinderen genieten ervan’. Dat vind ik fijne antwoorden. En het klopt.

‘Muziek maakt slim!’ hoor je tegenwoordig ook vaak. En ook dat klopt. In de media kom ik regelmatig wetenschappelijke studies tegen die aantonen dat muziekonderwijs een positieve invloed heeft op de cognitieve ontwikkeling. Ook op sociaal-emotioneel gebied en bij taalverwerving zou muziekles veel goeds doen. Muziekpedagogen grijpen dergelijke onderzoeksresultaten gretig aan om ons vak te legitimeren. En terecht; de wankele positie van het huidige muziekonderwijs wordt verstevigd door dit soort argumenten.
Maar toch, als je het om zou draaien dan zie je hoe vreemd dat eigenlijk is. Lees je ooit ergens hoe goed rekenonderwijs is voor het maat- en ritmegevoel? Of dat jonge kinderen die veel lezen later makkelijker muzieknotatie leren? Of dat Engelse les als belangrijk bijeffect heeft dat een kind meer inzicht krijgt in popmuziek? Natuurlijk niet. Rekenen, lezen en Engels zijn gewoon belangrijke vakken bij de voorbereiding van het kind op een volwaardige rol in de samenleving.
Maar het vak muziek lijkt legitimatie buiten zichzelf nodig te hebben. Dat zit mij dwars. De samenleving is doordrenkt van muziek. Op iPod’s en smartphones. In de media. Op betekenisvolle momenten als een huwelijk of een uitvaart. Bij belangrijke maatschappelijk gebeurtenissen zoals sporttoernooien. Of een troonsopvolging… En wat dacht je van de invloed van muziek op de identiteitsontwikkeling? Muziek heeft die belangrijke rol omdat het een unieke vorm van communicatie is waarin menselijke ideeën en gevoelens uitgedrukt kunnen worden die niet op een andere manier uitgedrukt kunnen worden. Kinderen daarmee in aanraking brengen en daarmee vertrouwd te maken, dát is voor mij het belang van muziekonderwijs. Andere positieve bijeffecten zijn mooi meegenomen.

Gevoelens uitdrukken
Ik geef geen muziekles om muzikanten te kweken. Ik geef ook geen muziekles voor de gezelligheid. Ik geef muziekles om wat ik zie dat muziek doet met kinderen. Bijvoorbeeld met een leerling als Brian: een meervoudig gehandicapte jongen die op veel gebieden moeilijk meekomt, maar in mijn muzieklessen letterlijk staat te springen van plezier, op de piano speelt en op zijn gehoor tweede stemmen verzint bij liedjes.
 

Ik geef geen muziekles omdat je er slim van wordt. Ik geef muziekles omdat je er mens van wordt!

Kijk, dit bedoel ik nou!

Jeroen Schipper is vakdocent muziek in primair- en speciaal onderwijs en schrijver van twee liedbundels voor het basisonderwijs. Hij schreef ook veel van de liedjes bij de prentenboeken rond Bino en voor Bino de Musical. Meer info: www.jeroenschipper.info